کتاب خيارات - جلسه 166 - 97/08/30

رنگ زمینه
اندازه قلمA A A

کتاب خيارات - جلسه 166 - 97/08/30

خيار تدليس

خدمت به خلق؛ موجب غفران الهي

رسول خدا صلّي الله عليه وآله وسلّم در روايتي مي فرمايد: غفر اللَّه عزّ و جلّ لرجل‌ أماط غصن شوك عن الطّريق ما تقدّم من ذنبه و ما تأخّر.[1] يعني خداوند متعال کسي را که خاري از سر راه عابرين بر دارد (چه عابرين مسلمان و يا غير مسلمان) گناهان گذشته و آينده ي او را مي بخشد.
در اينجا دو نکته وجود دارد:
اول اينکه مراد از بخشيده شدن گناهان گذشته و آينده اين است که خداوند به او توفيق توبه مي دهد. توفيق توبه به تنهايي نعمت بزرگي است که خداوند در مقابل آن کار کوچک، به فرد عطا مي کند.
در اينجا توضيحي در مورد آيات ابتدايي سوره ي فتح بيان کنيم که خداوند مي فرمايد: ?إِنَّا فَتَحْنا لَكَ‌ فَتْحاً مُبيناً?[2] ?لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ ما تَأَخَّرَ وَ يُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَ يَهْدِيَكَ صِراطاً مُسْتَقيماً?[3]
يعني ما فتح مبين به تو داديم براي اينکه خداوند گناهان گذشته و آينده ي تو را بيامرزد. سؤال اين است که فتح مبين چه ربطي به آمرزش گناهان دارد؟
پاسخ اين است که دشمنان به رسول خدا صلّي الله عليه وآله وسلّم گناهاني مانند ساحر و کذاب و غيره نسبت مي دادند و اگر آينده هم به همان گونه پيش مي رفت همان ها را به رسول خدا صلّي الله عليه وآله وسلّم نسبت مي دادند. ولي خداوند فتح مبين را براي او ايجاد کرد و همگان متوجه شدند که آن نسبت ها دروغين بود و رسول خدا صلّي الله عليه وآله وسلّم بر حق مي باشد.
نکتخ ي دوم در حديث اين است که اسلام هزار و چهارصد سال قبل چنين دستوري مي دهد و اگر آن را با دنياي امروز که دم از حقوق بشر و تمدن مي زنند مقايسه کنيم تفاوت فاحشي را مشاهده مي کنيم. دنيايي که براي کشتن مردم اسلحه هاي بسياري مي سازد و آنها را به دولت هاي عربي مي فروشد. اين در حالي است که رسول خدا صلّي الله عليه وآله وسلّم راضي نيست يک خار در مسير کسي باشد که کوچکترين خدمت به افراد مي باشد. حال تصور کنيد که رسول خدا صلّي الله عليه وآله وسلّم در درون جاهليت عرب بيرون آمده است که خونريزي در ميان آنها سهل و ساده بود و در عوض همچنين برنامه هايي براي خود آورده است. بنا بر اين اگر به نيازمندان و کساني که به خانه و زندگي و جهيزيه احتياج دارند و يا بيمارند و نمي توانند دارو تهيه کنند و يا براي تحصيل هزينه مي خواهند واضح که چه پاداش عظيمي خواهد داشت.

راههاي تقويت وحدت مسلمين

در هفته ي وحدت، مسلمانان بايد دست به دست هم دهند و متحد شوند و در مقابل دشمن بايستند. آيه هاي بسياري در مورد وحدت در قرآن وجود دارد و روايات در اين مورد نيز بسيار است.
بايد ديد که چه کاري به ايجاد و تقويت اين وحدت کمک مي کند:
يکي از راه ها اين است که به مقدسات مذهب يکدگر احترام بگذاريم.
دوم اينکه روي مشترکات تکيه کنيم. پيغمبر، قرآن، قبله و بسياري از احکام ما يکي است.
سوم اينکه اخبار يکدگر را از خود صاحب مذهب بپرسيم نه از دشمنان. وهابي ها مي گويند که شيعه مکه و کعبه را قبول ندارد و قبر امام حسين عليه السلام را کعبه مي دانند. اهل سنت اين را بايد از علماء شيعه بپرسند.
کتابي وجود دارد به نام «الفقه علي المذاهب الاربعة» که آن را شش عامل سني بغدادي نوشته اند. در اين کتاب آمده است که ازدواج با دختران شيعه درست نيست زيرا آنها بعد از نماز سه بار مي گويند: «خان الامين» يعني جبرئيل امين خيانت کرد و مي بايست وحي را به علي بن ابي طالب عليه السلام بدهد و اشتباها به پيامبر ص داد.
ما مي گوييم: بغداد با نجف فاصله اي ندارد چرا آن را از علماء نجف که شيعه بودند سؤال نکردند و از دشمن اخبار ما را دريافت مي کنند و در کتاب مهم خود که جمعي از علمائشان نوشته اند منعکس مي کنند. ما بعد از نماز فقط سه بار تکبير مي گوييم.
رسانه هاي خارجي مملو از دروغ و تهمت بر عليه شيعه است که نبايد اين اخبار را از آنها پذيرفت. آنها بر اساس قانون تفرقه بينداز و حکومت کن بهره مي گيرند. اين قانون از سه هزار سال قبل نيز بوده است همان گونه که خداوند در مورد فرعون مي فرمايد: ?إِنَّ فِرْعَوْنَ‌ عَلا فِي الْأَرْضِ وَ جَعَلَ أَهْلَها شِيَعاً يَسْتَضْعِفُ طائِفَةً مِنْهُم‌?[4]
همچنين بزرگان و دانشجوها و طلاب هر دو گروه با هم تماس بيشتر داشته باشند و اين موجب نزديکي بيشتر بين آنها مي شود.

ادله ي خيار تدليس

دليل اول: علماء وقتي به خيار تدليس مي رسند آن را از باب ارسال مسلمات ذکر مي کنند هرچند جمعي آن را مستقلا بحث نکرده اند ولي در لا به لاي بحث به آن استناد کرده اند.
دليل دوم: قاعدخ ي لا ضرر
همان گونه که خيار تبعّض صفقه را با قاعدخ ي لا ضرر ثابت کرديم در اين خيار هم همان بحث جاري است زيرا بايع مثلا با آرايش کردن امه آن را زيبا جلوه داده و پول کلاني را گرفته است و بعد خلاف آن مشخص شده است. يا مثلا کسي شير حيوان را ندوشيده در نتيجه پستان هاي آن پر از شير است و بايع آن را به عنوان حيوان پر شير دوشيده است و بعد مشخص مي شود که شير او مختصر است. اينها از باب عيب نيست بلکه از باب اظهار کمالي است که وجود خارجي ندارد. همچنين با خيار غبن فرق دارد که نوعي کلاه گزاري محسوب مي شود.
دليل سوم: جريان سيره ي عقلاء
همان گونکه در خيار تبعّض صفقه و خيار عيب بيان کرديم سيرخ ي عقلاء بر اين است که اگر مشاهده کنند کسي حيوان مزبور را به قيمت عالي فروخته است و بعد مشاهده مي کند که شير آن عادي است حق دارد حيوان را پس دهد و کسي نمي گويد که بايد آن حيوان را با آن پول کلاني که داده تحمل کند.

استناد به ادله غش

دليل چهارم: روايات غِش در اينجا نيز قابل استناد است زيرا غِش بر دو قسم است گاه به گونه اي است که فرد عيبي را مخفي مي کند و گاه کمالي که نبوده است را نشان مي دهد. اصل معناي غش همان گونه که در قاموس آمده است عبارت است از: الغش خلاف النصح (يعني غش به معناي بدخواهي است که خلاف نصح است که به معناي خيرخواهي مي باشد). او اظهر له خلاف ما اضمره.
بنا بر اين غش مخصوص به عيب مخفي نمي باشد.
عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ هِشَامِ‌ بْنِ الْحَكَمِ قَالَ: كُنْتُ أَبِيعُ‌ السَّابِرِيَ‌ (پارچه اي بود که از ايران تهيه مي شد و همان شاهپوري بوده) فِي الظِّلَالِ (در سايه آن را مي فروختند) فَمَرَّ بِي أَبُو الْحَسَنِ الْأَوَّلُ مُوسَى ع فَقَالَ لِي يَا هِشَامُ إِنَّ الْبَيْعَ فِي الظِّلَالِ غِشٌّ (شايد عيبي در متاع بوده که در سايه مشخص نبوده است و شايد هم در سايه، صفت کمالي در آن به وجود مي آمد. هر دو احتمال هم ممکن است در روايت با هم اراده شده باشد.) وَ الْغِشُّ لَا يَحِلُّ.[5]

روايت تصريه

همچنين رواياتي در مورد مسأله ي «تصريه» وجود دارد که صاحب جواهر ادعاي اجماع کرده است که حرام مي باشد. «تصريه» همان ندوشيدن حيوان به منظور پر شدن پستان حيوان از شير است تا آن را با قيمت بيشتري بفروشند. که ان شاء الله در جلسه ي آينده به آن خواهيم پرداخت.
البته مخفي نماند که تدليس بر دو رقم است که گاه کمالي که نيست را نشان مي دهد مانند سرخ کردن صورت امه و لي گاه به گونه اي است که کالا تقلبي محسوب مي شود يعني اکثر مبيع يا تمامي آن، تقلبي است. چنين بيعي باطل مي باشد و ارش هم در آن وجود ندارد.

سوال دارم